Ochrona zdrowia i życia pracownika stanowi jedno z podstawowych obowiązków pracodawcy. Środki ochrony indywidualnej (ŚOI) są nieodzownym elementem zapewniającym bezpieczeństwo w miejscu pracy, szczególnie tam, gdzie występują zagrożenia, których nie da się całkowicie wyeliminować innymi metodami organizacyjnymi lub technologicznymi. Właściwy dobór oraz stosowanie ŚOI mają istotny wpływ nie tylko na komfort pracy, ale przede wszystkim na zapobieganie wypadkom i chorobom zawodowym.
Znaczenie ŚOI wzrosło znacząco zarówno w środowiskach przemysłowych, jak i w mniejszych zakładach usługowych. Wybór odpowiedniego wyposażenia ochronnego powinien być świadomy, oparty o przepisy prawa, normy techniczne oraz analizę warunków pracy na danym stanowisku. W poniższym artykule przedstawione zostały kluczowe informacje dotyczące rodzajów, przepisów i zasad doboru środków ochrony indywidualnej.
Rodzaje środków ochrony indywidualnej
Środki ochrony indywidualnej obejmują różnorodne elementy wyposażenia zaprojektowane w celu ochrony poszczególnych części ciała przed konkretnymi zagrożeniami. Ich klasyfikacja opiera się głównie na typie zabezpieczenia i potencjalnym ryzyku zawodowym, z jakim ma do czynienia pracownik.
Najważniejsze kategorie ŚOI to m.in.:
-
Ochrona głowy — hełmy ochronne, kaski przemysłowe chronią przed urazami mechanicznymi i upadkiem przedmiotów.
-
Ochrona wzroku i twarzy — okulary ochronne, gogle, przyłbice stosowane w środowiskach narażonych na odpryski, pyły czy chemikalia.
-
Ochrona dróg oddechowych — maski przeciwpyłowe, półmaski filtrujące, aparaty oddechowe do pracy w strefach o wysokim stężeniu substancji niebezpiecznych.
-
Ochrona słuchu — nauszniki i zatyczki sprawdzające się tam, gdzie poziomy hałasu przekraczają dopuszczalne normy.
-
Ochrona rąk — rękawice ochronne różnego typu: antyprzecięciowe, termiczne, chemiczne i elektroizolacyjne.
-
Ochrona nóg — obuwie ochronne z podnoskami stalowymi, antypoślizgową podeszwą czy właściwościami elektroizolacyjnymi.
-
Ochrona ciała — kombinezony, fartuchy i bluzy ochronne, dobierane w zależności od branży i typu zagrożenia.
Sklep internetowy 3market-shop.pl oferuje szeroki asortyment certyfikowanych środków ochrony indywidualnej dla firm i pracowników. W ofercie znajdują się m.in. profesjonalne rękawice robocze, odzież ochronna BHP oraz taśmy klejące, które przydają się zarówno w zabezpieczeniach przestrzeni roboczych, jak i w codziennych pracach magazynowych. Zakupy w 3market-shop.pl to gwarancja jakości, bezpieczeństwa i zgodności z aktualnymi przepisami.
Przepisy i normy dotyczące ochrony indywidualnej
Stosowanie środków ochrony indywidualnej regulowane jest przez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425. Pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikowi nieodpłatnie certyfikowanych ŚOI, które spełniają określone normy zgodne z kategorią zagrożeń występujących na stanowisku pracy.
Wszystkie środki ochrony indywidualnej powinny być oznakowane znakiem CE. Oznacza to, że przeszły one odpowiednią ocenę zgodności z wymaganiami bezpieczeństwa. W szczególności należy zwrócić uwagę na zgodność z normami PN-EN – są to Polskie Normy regulujące m.in. odporność materiałów, skuteczność filtrującą czy odporność na przecięcia. Niezastosowanie się do powyższych przepisów może skutkować nie tylko wypadkami, ale również konsekwencjami prawnymi dla pracodawcy.
Jak dobrać odpowiednie środki ochrony dla pracowników?
Dobór ŚOI powinien następować na podstawie oceny ryzyka zawodowego na konkretnym stanowisku pracy. Trzeba wziąć pod uwagę zarówno rodzaj zagrożenia, jak i czas trwania ekspozycji – nie inaczej przy wyborze środków ochrony głowy lub aparatury filtrującej powietrze. Nieodłącznym elementem tego procesu jest także konsultacja z samym pracownikiem, który będzie z danego środka korzystał.
Istotnym aspektem jest komfort użytkowania – zbyt ciężka lub nieprzewiewna odzież ochronna może negatywnie wpływać na efektywność pracy. Środki ochronne muszą być ergonomiczne, dobrze dopasowane i wykonane z materiałów zapewniających trwałość w określonych warunkach środowiskowych. Nie można też zapominać o szkoleniu pracowników z zakresu właściwego używania tych środków oraz ich konserwacji.
Obowiązki pracodawcy w zakresie środków ochrony indywidualnej
Pracodawca ponosi pełną odpowiedzialność za zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, co obejmuje również dostarczenie odpowiednich ŚOI. Mają one być dopasowane do rodzaju wykonywanej pracy, posiadać aktualne atesty i spełniać określone normy. Nie mogą one być traktowane jako stały element wynagrodzenia czy być od niego odliczane.
Do obowiązków pracodawcy należy także:
-
Przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego dla każdego stanowiska pracy.
-
Szkolenie pracowników w zakresie stosowania ŚOI.
-
Zapewnienie właściwego przechowywania i konserwacji środków ochronnych.
-
Kontrola aktualności ŚOI oraz ich regularna wymiana w razie zużycia.
Pracownik nie może zostać dopuszczony do pracy bez niezbędnych środków ochrony indywidualnej. Przestrzeganie tego obowiązku to kwestia zarówno prawna, jak i etyczna, wpływająca bezpośrednio na zdrowie zatrudnionych oraz efektywność działania całego zakładu.
Najczęstsze błędy w stosowaniu ochrony indywidualnej
Mimo obowiązujących przepisów oraz szerokiej dostępności profesjonalnych produktów na rynku, wciąż dochodzi do licznych zaniedbań związanych ze stosowaniem ŚOI. Jednym z najczęstszych błędów jest niewłaściwy dobór sprzętu – np. stosowanie rękawic do kontaktu chemicznego przy jednoczesnym braku ich odporności na działanie substancji, z jakimi w rzeczywistości pracownik się styka.
Innym poważnym problemem jest bagatelizowanie okresowej konserwacji i kontroli stanu ŚOI. Zużyte, rozszczelnione lub uszkodzone środki ochronne tracą swoje właściwości, co może być niebezpieczne, szczególnie w przypadku masek ochronnych czy filtrów. Błędem bywa także zdejmowanie ŚOI w trakcie pracy z powodu dyskomfortu – najczęściej wynikającego z niewłaściwego doboru rozmiaru lub materiału.
Artykuł sponsorowany
